Σπατάλη χρόνου ή αξιοποίηση χρόνου;
Σπατάλη χρόνου ή αξιοποίηση χρόνου; Σήμερα επικρατεί όλο και περισσότερο η άποψη ότι ο ελεύθερος χρόνος υπάρχει για να σε κάνει πιο αποδοτικό στον εργασιακό χρόνο. Ότι δηλαδή οι άνθρωποι στον ελεύθερό τους χρόνο πρέπει να φροντίζουν τον εαυτό τους, ώστε μετά να είναι πιο αποδοτικοί στην εργασία τους.
Μια τέτοια άποψη για τον ελεύθερο χρόνο ουσιαστικά τον καταργεί. Και όχι μόνο! Τον κάνει απόλυτα εξαρτημένο από τον εργασιακό χρόνο. Όχι, ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι το διάλειμμα από την εργασία ούτε και το “Tonotil ” για να αντέξει κάποιος το μόχθο της εργασίας. Είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Εξίσου σημαντικό με την ίδια την εργασία. Νοηματοδοτεί εκείνο το «ευ» στο «ευ ζην».
Σπατάλη χρόνου ή αξιοποίηση χρόνου;
Οι περισσότεροι άνθρωποι σπαταλάνε τον ελεύθερό τους χρόνο χωρίς να κάνουν τίποτα. Αντίθετα κάνουν ότι ακριβώς προστάζει η «βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου» να κάνουν.
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι ελεύθερος χρόνος είναι εκείνος που δεν κάνουν απολύτως τίποτα. Ότι είναι οι ιερές για εκείνους στιγμές να κάθονται απλά σε μια μεριά και να αποχαυνώνονται μπροστά στο κινητό ή το laptop.
Κατά την άποψή τους βέβαια θεωρούν ότι αυτό είναι αναγκαίο γιατί επαναφορτίζουν « τις μπαταρίες τους». Αποδέχονται λοιπόν κατά αυτόν τον τρόπο τον εαυτό τους σε ένα μονοδιάστατο ρόλο μηχανών παραγωγής. Το πρωί ανάβουν και το βράδυ σβήνουν για συντήρηση.
Η άνοδος της «βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου» προσφέρει μαζικοποιημένη διασκέδαση σε ομάδες ανθρώπων που έχουν την ψευδαίσθηση της ενασχόλησης με τα κοινά τους ενδιαφέροντα. Πλανώνται οικτρά! Στην πραγματικότητα έχουν εκλάβει ως ενδιαφέροντά τους αυτά που οι βιομήχανοι του ελεύθερου χρόνου έχουν αποφασίσει να τους πουλήσουν.
Πλατφόρμες διασκέδασης
Μάλιστα τα τελευταία χρόνια τείνει να χαθεί ακόμα και το πρόσχημα του «κοινού τόπου συνάντησης». Τα multiplex σινεμά, τα τεράστια γυμναστήρια και τα μουσικά clubs αντικαθίστανται σιγά σιγά από το Home Entertainment: τα social media, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τις πλατφόρμες τύπου Netflix που προσφέρουν ένα είδος σπιτικού σινεμά. Το youtube, τα αθλητικά κανάλια που καλύπτουν όλα τα αθλητικά γεγονότα, τα reality shows μαζί με τα κουτσομπολιά της τηλεόρασης κοκ.
Βέβαια δεν γίνεται να ανακόψουμε την εξέλιξη. Ότι καλώς ή κακώς σήμερα τα μάτια μας κοιτάνε κυρίως οθόνες. Ναι αλλά έχει σημασία η ματιά, δεν νομίζετε;
Πάρα πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν πολλά ενδιαφέροντα μόνο και μόνο επειδή επιλέγουν να καταναλώσουν κάποια από όλα που περιγράψαμε παραπάνω.
Η απόδειξη είναι το γεγονός ότι όταν δεν καταναλώνουν νιώθουν πλήξη και ο ελεύθερος χρόνος αντί για απόλαυση γίνεται μαρτύριο, όπως ακριβώς νιώθει και ένας εξαρτημένος από ουσίες άνθρωπος που δεν έχει πάρει τη δόση του.
Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου θέλει εκπαίδευση
Ο πιο πολύς κόσμος πιστεύει ότι ο άνθρωπος ολοκληρώνεται κυρίως μέσα από την επαγγελματική του δραστηριότητα. Όμως η σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου είναι εξίσου σημαντικό συστατικό της ολοκλήρωσης της προσωπικότητας ενός ανθρώπου. Το να αξιοποιεί όμως κάποιος τον ελεύθερο χρόνο του έχει μεγάλη διαφορά από το να τον ξοδεύει απλά.
Για να μπορεί όμως κάποιος να καταστεί ικανός να αξιοποιήσει σωστά τον ελεύθερό του χρόνο πρέπει να έχει εκπαιδευθεί να κάνει κάτι τέτοιο. Ακριβώς έτσι ώστε να είναι ικανός να κάνει και ένα επάγγελμα. Και εδώ είναι που μπαίνει η σημασία της εκπαίδευσης.
Περισσότερα κίνητρα από το σχολείο
Το σχολείο λοιπόν είναι ο χρόνος και ο τόπος για να μάθει κάποιος όσα απαιτούνται ώστε μελλοντικά που θα χρειάζεται να εργάζεται να μπορεί να έχει ποιοτικό ελεύθερο χρόνο. Το σχολείο είναι εκείνο που θα έπρεπε να καλλιεργεί τις δύο πιο σημαντικές προϋποθέσεις αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου: την φαντασία και την δημιουργικότητα. Κάτι που όμως δεν γίνεται.Αντίθετα! Τα παιδιά πρέπει να καταστέλλουν την φαντασία και την δημιουργικότητά τους ως επικίνδυνα μονοπάτια που θα μπορούσαν να τα οδηγήσουν στην αποτυχία στις εξετάσεις και να παραμένουν στο σίγουρο δρόμο του γνωσιοκεντρικού πρωτοκόλλου.
Αν τα παιδιά στο σχολείο δεν αποκτήσουν τα μικρόβια της μουσικής, του θεάτρου, του χορού, της άθλησης, των εικαστικών τεχνών και όλων αυτών που το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει τόσο υποτιμημένα, δεν θα πρέπει να απορούμε αν αύριο ως ενήλικες δεν θα είναι εμβολιασμένοι απέναντι στα κακά θεάματα, στα φτηνά ακούσματα, στον οπαδισμό και στα σκουπίδια που τους σερβίρονται από την βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου.
Η ερώτηση που διακρίνει την αξιοποίηση από τη σπατάλη
Η ερώτηση κλειδί όμως που μπορεί να διακρίνει αν ο ελεύθερος χρόνος μας είναι αξιοποιημένος ή απλά σπαταλημένος είναι η εξής: «τι πραγματικά μου προσφέρει;».
Το μυστικό λοιπόν είναι να μπορεί ο καθένας να αναγνωρίζει τι είναι αυτό το οποίο πραγματικά τον ενδιαφέρει. Για να ασχοληθεί στον ελεύθερο χρόνο του και ταυτόχρονα να βοηθήσει στην ολοκλήρωσή του εαυτού του ως προσωπικότητα. Και ολοκληρωμένη προσωπικότητα σημαίνει ελεύθερη προσωπικότητα. Μια προσωπικότητα που ευλογεί και διατηρεί τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικότητες της. Όχι αυτή που θέλει να μαζικοποιηθεί για να μην νιώθει «εκτός».
Τα συμφέροντα της βιομηχανίας ελεύθερου χρόνου
Όμως η βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου επειδή δεν έχει οικονομικό συμφέρον να προσφέρει στον καθένα αυτό που πραγματικά θα ήθελε και αυτό που η ιδιαιτερότητά του θα απαιτούσε, δημιουργεί τεχνητά κοινά ενδιαφέροντα για όλους μας και μας κάνει εξαρτημένους από αυτά.
Με όπλα την διαφήμιση και το μάρκετινγκ μέσω της λειτουργίας της ψυχολογίας της μάζας δημιουργεί ομάδες που πλανώνται ότι μοιράζονται κάτι κοινό είτε αυτοί λέγονται fans, είτε οπαδοί, είτε followers. Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ότι είμαστε απλά καταναλωτές έτοιμων προϊόντων που κάποιοι επιτήδειοι μας σερβίρουν. Και σε έναν κόσμο που έχουν εμπορευματοποιήσει σχεδόν τα πάντα όπως τον πολιτισμό, την τέχνη, την πολιτική και την ιστορία σιγά μην άφηναν απέξω τον ελεύθερο χρόνο.
Εδώ και αν υπάρχει περιθώριο κέρδους. Και είναι πραγματικά τεράστιο κρίμα να μην αξιοποιούμε σωστά τον ελεύθερο μας χρόνο αν αναλογιστούμε ότι ιστορικά οι εργαζόμενοι έχουν δώσει αιματηρές μάχες για να τον αυξήσουν αξιολογώντας τον ως βασική προϋπόθεση της βελτίωσης του βιοτικού τους επιπέδου.
Η παγίδα της κεφαλαιοκρατίας
Μια σκέψη (πιθανόν σουρεαλιστική) περνάει από το νου μου: μήπως ιστορικά κάποια στιγμή οι κεφαλαιοκράτες αποφάσισαν να μας δώσουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο ώστε να μπορούμε να καταναλώνουμε όσα εκείνοι μας σερβίρουν και με αυτό τον τρόπο να τους επιστρέφουμε πίσω τις αμοιβές μας; Κάποτε το κεφάλαιο όριζε ως κέρδος το χρόνο εργασίας των εργαζομένων.
Μήπως σήμερα μαζί με τον χρόνο εργασίας θεωρεί ως κέρδος και τον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων; Μήπως τελικά ο ελεύθερος χρόνος μας δεν είναι τόσο ελεύθερος όσο θέλουμε να πιστεύουμε; Μήπως ελέγχεται από κάποιους άλλους;
Χρειάζεται από όλους μας μια επαναξιολόγηση του τι σημαίνει ελεύθερος χρόνος. Στην αρχή θα χρειαστεί να κλείσουμε τα αυτιά και τα μάτια μας, για λίγο. Να κλείσουμε τα αυτιά μας στις Σειρήνες της βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου. Μετά να κλείσουμε και τα μάτια μας για να κοιτάξουμε μέσα μας.
Πηγή: iPaidia.gr
