Tα βάγια και ο συμβολισμός τους την Κυριακή των Βαΐων
Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε την ανάμνηση της θριαμβικής εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Εκεί οι Ιουδαίοι τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια και ζητωκραύγαζοντας: «Ωσαννά, Ευλογημένος ο Ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».
Τι είναι τα βάγια;
Βάγιο είναι ο νέος βλαστός που βγαίνει από τα δένδρα την άνοιξη. Εποχή που πάντα πέφτει η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρεται ότι το πλήθος πήρε κλαδιά φοίνικα. Η επιλογή φαίνεται πως δεν ήταν τυχαία. Εκτός του ότι η περιοχή ήταν γεμάτη φοίνικες, υπάρχει και ένας μυστικός συμβολισμός πίσω από αυτή την επιλογή: Ο φοίνικας θεωρείται δέντρο της ζωής. Τα κλαδιά του συμβολίζουν τη νίκη κατά του θανάτου. Αυτό ακριβώς πίστευαν και για τον Ιησού/. Ότι ήταν ο σωτήρας που θα έβαζε τέλος στα βάσανά τους και θα τους χάριζε την αιώνια ζωή.
Βάγια από δάφνες και ιτιές
Κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού η γιορτή της ανάμνησης της θριαμβικής εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα τελούνταν μαζί με την ανάσταση του Λαζάρου, αλλά αργότερα μεταφέρθηκε μία μέρα μετά.
Σήμερα η Κυριακή αυτή τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Εκκλησία θεωρείται ως αρχή των Αγίων Παθών – παρά τον χαρμόσυνο χαρακτήρα της. Και τιμάται ιδιαίτερα με εξέχουσα υμνολογία και μεγαλοπρεπή λειτουργία, στο τέλος της οποίας διανέμονται στους πιστούς βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθεί κατά την ακολουθία του όρθρου.
Βέβαια κάθε τόπος γιορτάζει την Κυριακή των Βαΐων με τη δική του μεγαλοπρέπεια και μάλιστα έχει και τα δικά του βάγια, που είναι σύμφωνα με τη χλωρίδα του τόπου του. Σε πολλά μέρη τα βάγια είναι δάφνες – πανάρχαιο λατρευτικό φυτό, αλλού ιτιά και μυρτιά ή ακόμη και άλλα φυτά, που συμβολίζουν τη νίκη.
Έθιμα της Κυριακής των Βαΐων
Στις πρώτες εκκλησίες η μνήμη αυτή εορταζόταν με αναπαράσταση του γεγονότος. Συγκεκριμένα στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα ο επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισερχόταν στα Ιεροσόλυμα επί «πώλου όνου» περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο, ενώ οι πιστοί προπορεύονταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
“Κυριακή στη Μόσχα κάτω από τον Τσάρο Alexei Mikhailovich. Ο πατριάρχης Ευγένιος στο γάιδαρο. “Έργο του Wjatscheslaw Grigorjewitsch Schwarz
Στους βυζαντινούς χρόνους ετελείτο ο λεγόμενος Περίπατος του αυτοκράτορα. Επρόκειτο για μια πομπή που ξεκινούσε από τα ανάκτορα και κατέληγε στην Αγία Σοφία. Στην πομπή πρωτοστατούσε ο αυτοκράτορας, ο οποίος κρατούσε την εικόνα του Χριστού, ενώ τον πλαισίωνε το ιερατείο. Της αυτοκρατορικής πομπής προηγείτο ο Λαμπαδάριος, ο οποίος έψελνε «Εξέλθατε έθνη και θεώσασθε σήμερον τον Βασιλέα των ουρανών…». Στο τέλος της γιορτής ο μεν αυτοκράτορας διένειμε ιδιόχειρα βάγια και σταυρούς, ο δε Πατριάρχης κεριά για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Το βυζαντινό αυτό έθιμο παρέλαβαν και τηρούσαν με ευλάβεια και οι τσάροι της Ρωσίας, τους οποίους ακολουθούσε ο κλήρος ξεκινώντας από το Κρεμλίνο και καταλήγοντας στον μητροπολιτικό ναό.
